ارزش و اهمیت وقت

ارزش وقت؛ چالش ها وراه حل ها

مهم‌ترین چیز در زنده‌گی انسان که  از ارزش والایی نيز برخوردار است، وقت ميباشد؛ که در واقع شيرازة حيات ما را تشکیل می‌دهد. روي همين اصل، ابتدا با استناد به آیات قرآنی و احادیث نبوی و اقوالی چند از بزرگان، بر ارزش وقت اشاره‌يی داشته و بعداً به طور نمونه چند عامل از عوامل ضایع‌کنندة وقت را نام مي‌بریم و به تعقيب آن چند راه‌کار را فرا روی عزیزان قرار داده، سپس به پیامدهای بی‌برنامه‌گی اشاره خواهیم نمود.

ارزش وقت از آن جا دانسته می‌شود که خداوند(ج) در قرآن کریم سوره‌يی را به نام العصر «وقت یا زمان» فرو فرستاده و در جاهاي ديگري از قرآن، به برهه‌هایی از زمان اشاراتی داشته است و می‌فرماید:

[الضحی واللیل اذا سجی]

«قسم به وقت چاشت و قسم به شب چون بپوشد»

[واللیل اذا یغشی والنهار اذا تجلی]

«قسم به شب چون بپوشاند و قسم به روز چون ظاهر شود»

[والفجر ولیال عشر]

«قسم به صبح و به شب‌های ده‌گانه»

[واللیل اذا عسعس والصبح اذا تنفس]

«و قسم به شب چون باز گردد و قسم به صبح چون بدمد»

و در احادیث نیز داریم که رسول‌الله(ص) فرمودند:

«در روز قیامت از عمر انسان به طور عموم و از جوانی به طور خصوص پرسیده می‌شود که در چه راهی سپری شده است»

و فرمودند: «فراغت را قبل از این که مصروف شوی غنیمت بشمار»

و همچنين مقوله‌يی هم هست که به امام شافعی(ره) نسبت می‌دهند که می‌فرماید: «الوقت کالسَّیف ان لم تقطعه یقطعک»

وقت مانند شمشیری است که اگر او را قطع نکنی او تو را قطع خواهد کرد.

اینها همه بیانگر ارزش و اهمیت وقت است که به طور مختصر و فشرده بيان شد؛ پس حال بر ما است تا از وقت خویش به طور درست در قالب یک برنامه‌ریزی دقیق استفادة بهینه نمايیم.

اما قبل از این که دنبال راه‌کارها باشیم، ابتدا باید چالش‌هایي را که فرا روی ما قرار دارد و به طور خواسته و نخواسته باعث ضایع شدن وقت‌مان می‌گردد، بشناسیم.با درنظرداشت این مسأله که همة ما یک اندازه وقت داریم؛ یعنی شبانه روز 24 ساعت، باید چند اصل اساسی را در نظر داشته باشیم:

1- چه وقت بهتر می توانیم کار کنیم؟ (صبح، ظهر، شام)؟

2- باید بدانیم که همواره با مشکلات سروکار داریم، چرا که زنده‌گی همین است. (داشتن مشکلات زیاد)

3- کتابچة جیبی همراه خود داشته باشیم تا در آن مشکلات خویش را بر اساس اولویت‌ ثبت نموده و در صدد راه‌حل آنها باشیم.

برنامه‌ریزی دقیق آن است که در بارۀ كارهاي‌مان فکر کرده و سپس در مرحلة عملی پیاده نماييم.

عواملي که باعث تباهي وقت‌مان می‌گردند:

1- عدم آمادگی لازم براي انجام كارها.

2- برنامه‌ريزي غلط (کارها را در جای نامناسب گذاشته و در اوقات نامناسب انجام‌دادن)

3- هر لحظه تغییردادن کارها و وظایف از قبل برنامه‌ريزي‌شده.

4- صحبت‌ها، برخوردها و تماس‌های نا‌ به ‌هنگام.

5- افراط در ديدن برنامه‌هاي تلویزیوني.

6- مطالعة موضوعات نامرغوب به گونة پراکنده.

7- پرحرفی‌ و زياده‌گويي در محافل و مجالس.

8- نیمه‌کاره گذاشتن کارها و شروع‌كردن كاري ديگر.

9- غیبت، خبرچینی‌ و گفت‌‌و‌گو پیرامون موضوعات پیش پا افتاده.

10- خواب‌های وسط روز، البته به شکل نامنظم آن.

راه‌کارهای استفادة بهینه از وقت

1- در اول هر هفته ليست کارهایی را که می‌خواهید در طول هفته انجام دهید تهیه نمائید و سپس روزانه به آن مراجعه كنيد.

2- به خاطر بهتر تهیه‌نمودن لیست، کارهای خود را اولویت‌بندی نمايید؛ به این ترتیب که کدام کارها را در قدم اول، دوم و سوم باید انجام داد.

3- باید بدانید که کار شما ارزش انجام‌دادن را دارد و يا اگر کسي دیگر می تواند کار شما را انجام دهد، به او بسپارید.

4- کارهای ضایع‌کننده را کم نمايید، مثلاً هنگام مطالعه در خانه یا کار در اداره، در اتاق را ببندید.

5- نه گفتن را یاد بگیرید.

6- روي اعصاب خود تمرکز داشته باشید و در رابطه به وقت عجله نکنید.

7- بیش از این که صحبت نمايید، گوش کنید. (قبل از این که گوینده باشید، شنونده باشید)

8- در حالاتی که منتظر کسی یا کاری هستید، مطالعه نمايید یا چیزهای لازم را حفظ نمايید و...

9- وقت‌شناس (دقیق) باشید. اگر همیشه دیر بجنبید ضمن این که وقت خود را ضایع كرده‌ايد، باعث ضایع شدن وقت دیگران نيز شده‌اید.

10- خواب‌های کوتاه روزانه داشته باشید، شب‌هنگام اگر کار خاصي از قبیل مطالعه، حساب‌داری، مهمان‌نوازی و... ندارید زود به رخت‌خواب بروید و اگر ممکن است زود آرام گرفته بخوابید.

11- کارهای اساسی روزمره خود را انجام دهید و امروز و فردا نکنید.

12- واقعات دل‌خراش و ناهنجاری را که برای‌تان رخ داده است، مكرراً به ياد نياوريد؛ چرا كه باعث ضایع شدن وقت‌تان شده و در عین حال هیچ سودی ندارد؛ بلکه بکوشید تا فراموش‌شان کنید.

13- حتماً ساعت و تقویم همراه خود داشته باشید تا در وقت ضرورت به دنبال‌شان نگردید.

14- مزاحمین خویش را کم کنید و نیز به آنها بفهمانید که کارهای زیادی برای انجام‌دادن دارید.

15- از کسانی نباشید که می‌خواهند همیشه با هر کس، در هر مورد و در هر کجا صحبت نمایند.

16- در بین اوقات خود فرق قایل شوید؛ مثلاً وقت مطالعه، تفریح، دید‌وبازدید، فکرکردن، فعالیت‌های اجتماعی و... را از هم باز شناسید.

17- موضوعات مهم دیگری هم هست که مجال طرح نیست.

18- کوشش نمايید تا کارهايی را که قرار است فردا انجام دهید، طی یک لیست آماده نمايید؛ وقایع غیر مترقبه استثنا است.

19- قسمتي از وقت خود را همراه خانواده، دوستان و فرزندان‌تان سپری نمايید؛ البته در صورتی که كارهاي مهم‌تري نداشتيد.

20- باید بدانید با موضوعاتی که برمی‌خورید چه قدر وقت شما را می‌گیرد، تا از انجام کارهای بعدی خود نمانید. و برنامة خویش را در صورتی که صحیح باشد، به پیش ببرید؛ هر چند انجام آن دشوار باشد.

پیامدهای بي‌برنامه‌گی

1- از دست‌دان ضرب‌العجل‌ها.

2- داشتن مشکلات نهایت زیاد.

3- اضطراب و نگراني هنگام مواجه‌شدن با کارهای ناخوش‌آیند.

4- فعالیت‌های غیر مثمر.

5- احساس غرق‌بودن در مشکلات، خواسته‌ها و جزئیات به ظاهر حل‌ناشدنی.

6- احساس سستی، بی‌علاقه‌گی و دل‌سردی نسبت به زنده‌گی.

7- مواجه‌شدن با کمبود وقت جهت انجام کارهای مهم و ضروری.

8- ناتوان‌بودن در حل مشکلات سایرین.

9- انجام‌دادن بسیاری از کارها در شب با کمال خسته‌گی و ناراحتی.

10- عدم کنترل‌ داشتن در امور زنده‌گی.

11- فرار از مسؤولیت‌ها، با وجود داشتن نيروي انجام آنها.

12- طفره‌رفتن از حقایق زنده‌گی.

منبع : انجمن اخلاق و معرفت

امتیاز بدهید :